Toen Sigrid Kaag in 2021 moest aftreden als minister van Buitenlandse Zaken vanwege de dramatisch verlopen evacuatie van Nederlanders uit Afghanistan bleek zij -zonder dat wij het wisten- ook al onder vuur te liggen van kritische ambtenaren over een geheime bijbaan waarmee zij waarschijnlijk een grote invloed heeft gehad op de aanpak van de coronacrisis.
.
Dankzij de WOB-speurneuzen Wouter Aukema en Marc van der Vegt, die je nog kent uit Op z’n Kop, weten wij nu wel van die bijbaan en de commotie die daar al over was onder ambtenaren tijdens de coronacrisis. Wat is er aan de hand? Sigrid Kaag had sinds 2018, ze was toen nog minister van Buitenlandse handel, een nevenfunctie als board-member van de Global Preparedness Monitoring Board (GPMB). Dat is een clubje, opgericht door de WHO en de Wereldbank, waarin politici en experts met een ‘hoog politiek profiel’ samen nadenken over hoe de wereld zich moet voorbereiden op een gezondheidscrisis.
Dat lijkt in 2018 (we wisten nog van geen vleermuisziekte af) misschien een heel onschuldig en ontzettend goed idee. Het is veel erger als mensen helemaal níet nadenken over hoe wij ons op een gezondheidscrisis moeten voorbereiden. De GPMB werd opgericht omdat er in de Ebola-crisis van alles misging in de wereldwijde aanpak.
Maar! Het mág dus niet, zo’n geheime bijbaan hebben als minister.
Nu we dit eenmaal weten heeft Renske Leijten er Kamervragen over gesteld aan de minister president, die nog niet zijn beantwoord.
Leijten legt er de nadruk op dat Kaag zich, net als iedereen, aan de regels had moeten houden en de baan had moeten melden of ervan af zien als het niet mag in combinatie met een ministerschap.
Dat is niet onterecht, maar er zitten belangrijkere aspecten aan deze zaak die inzicht geven over de wereldwijde tunnelvisie die is ontstaan in de coronacrisis.
Wat zaten Kaag en haar maatjes daar bij de WHO allemaal te bedisselen voordat er corona was, maar vooral nadat corona de wereld op zijn kop zette? Marc van der Vegt heeft vandaag op Twitter een nieuwe serie screenshots gedeeld uit de WOB-documenten die hij onderzoekt. Dit is een interessante uit correspondentie tussen ambtenaren:
“De intentie is / was om met een select gezelschap van mensen met een hoog politiek profiel, een soort onafhankelijke opinie over ‘hoe is de wereld voorbereid op gezondheidscrises’ te geven De gemixte samenstelling van experts en politici is interessant, maar het leidt er in de praktijk toe dat enkele experts de discussie (bv over R&D) erg domineren. En de politieke invalshoek kwam juist vanwege Covid onder druk te staan (politici waren ineens ‘partij‘, denk maar aan (naam weggelakt) maar ook aan Kaag.”
Eerder deze maand deelde Wouter Aukema ook al een serie screenshots waaruit blijkt dat het Sigrid Kaag nadrukkelijk werd ontraden om deze nevenfunctie aan te nemen. Maar ze deed het toch. (Kaag wordt in de mails van de ambtenaren aangeduid als ‘R’). Keer op keer wezen ambtenaren haar erop dat deze bijbaan niet mag in combinatie met haar ministerschap en dat de Tweede Kamer door haar geïnformeerd zou moeten worden, wat ze jarenlang niet deed.
Uiteindelijk bedankte Kaag voor een volgende termijn in de denktank, waarschijnlijk onder druk van de hoge ambtenaren, en wenste ze haar collega’s veel succes met hun pogingen to ‘build back better’.
Ook dan informeert ze de Tweede Kamer nog altijd niet over haar geheime WHO rol in de aanpak van de coronacrisis.
Kwalijk, en hopelijk onderwerp van gesprek met Kaag door de parlementaire enquête commissie van de Tweede Kamer die de coronacrisis onderzoekt. Zonder bezorgde burgers zoals Marc, Wouter en de anderen, die avond aan avond in de WOB-documenten zitten te spitten zouden we dit allemaal niet weten.
.
Wil je mijn werk steunen? Word dan lid van de Club van Dwarskijkers. Dat kost maar 15 euro per jaar incl. BTW. Dan krijg je exclusieve content, elke week een exclusieve column, uitnodigingen voor live events en nog meer.